Những người lưu giữ báu vật của buôn làng

Yang Mao là một xã vùng cao của huyện Krông Bông, nơi cư trú của 6 buôn đồng bào dân tộc với hơn 4.800 khẩu. Các gia đình trong buôn vẫn nỗ lực bảo tồn di sản văn hóa truyền thống như nhà sàn, cồng chiêng, ché rượu cần… Đặc biệt, các già làng như Ama Bích, Ama Klih hay Ama Slớp đều giữ gìn cẩn thận những “báu vật” quý giá của gia đình và buôn làng. Việc bảo tồn và phục hồi những giá trị văn hóa truyền thống đòi hỏi sự quan tâm và hỗ trợ từ cộng đồng và cơ quan chức năng.

Ở xã Yang Mao (huyện Krông Bông), có tổng cộng 6 buôn đồng bào dân tộc tại đây, bao gồm 1 buôn đồng bào Êđê và 5 buôn M’nông, với tổng số 4.862 người. Mặc dù cuộc sống ở đây vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng trong suốt những năm qua, đồng bào tại các buôn làng vẫn không ngừng nỗ lực gìn giữ những di sản văn hóa truyền thống như nhà sàn, cồng chiêng, ché rượu cần, trống hgơr, ghế kpan, giường jhưng.

Trong số đó, già làng Y Cơi Niê (Ama Bích) ở buôn Chố Kuanh nổi tiếng là người mẫu mực, nhiệt tình và tâm huyết trong công việc của buôn làng, đồng thời còn là người rất năng động và giỏi kinh tế. Gia đình ông cũng lưu giữ nhiều đồ vật truyền thống quý giá, như 3 bộ cồng chiêng, 1 chiếc ché, 1 cái trống hgơr, 1 chiếc mâm đồng, 1 bộ đồ cúng bằng đồng, ghế kpan… các tổ tiên để lại. Ông chia sẻ: “Tất cả những thứ này trước đây đều được đổi bằng voi, trâu, bò. Khi ông bà mất, đã dặn hãy giữ gìn cẩn thận những đồ vật này, không được bán và không để kẻ gian lấy trộm mất”.

Ở buôn Mnăng Tar, già làng Y Siêk Niê (Ama Klih) vẫn giữ được nghề đan truyền thống. Gia đình ông cũng gìn giữ 2 nếp nhà sàn dài M’nông cùng nhiều đồ vật quý giá do cha ông để lại, như 2 bộ chiêng, 2 bộ cồng, 2 chiếc ché, 1 cái trống hgơr, 1 chiếc nồi đồng, 1 chiếc kpan và 1 chiếc giường jhưng. Già Ama Klih chia sẻ: “Trước đây nhiều gia đình trong buôn đã bị kẻ gian vào lấy trộm mất những bộ cồng chiêng, ché cổ. Những bộ cồng chiêng, ché cổ của ông bà để lại rất giá trị về tâm linh nên gia đình giữ gìn rất cẩn thận, không phải người lạ nào cũng có thể đụng vào được”.

Trong khi đó, buôn Tul và buôn Mghí là hai buôn có nhiều gia đình vẫn giữ được “báu vật” nhất. Ở buôn Tul, có khoảng 80% gia đình vẫn giữ được nhà sàn, nhiều hộ còn giữ được những vật dụng nhiều năm tuổi như cồng chiêng, ché, trống, ghế kpan rất giá trị. Gia đình ông Y Thác cũng giữ được bộ cồng chiêng cổ, không xác định được thời gian. Ngược lại, gia đình già làng Y Xuân M Drang (Ama Slớp) trước đây thuộc diện khá giả trong buôn nên có voi và nhiều trâu, bò. Bố mẹ vợ ông đã đổi voi để lấy bộ cồng chiêng và những chiếc ché. Là già làng và thầy cúng, Ama Slớp biết giá trị của những bộ cồng chiêng, ché cổ này nên luôn giữ gìn cẩn thận.

Trong khi đó, bà H Dắt Êban (Amí Thành, ở buôn Tul) không biết giá trị thực sự của 2 bộ chiêng và 2 cái ché của gia đình, nhưng luôn xem chúng là tài sản vô giá. Dù kinh tế gia đình vẫn khó khăn, bà luôn từ chối mọi lời đề nghị mua chiêng, ché với giá cao, bảo vệ và giữ gìn chúng cho con cháu sau này.

Với sự thay đổi không ngừng của cuộc sống, việc bảo tồn những “báu vật” quý của buôn làng trở nên ngày càng khó khăn. Nhiều già làng, người cao tuổi, người có uy tín trong các buôn làng ở Yang Mao thừa nhận rằng nhiều lễ hội, lễ cúng truyền thống hay nhiều đồ vật quý, gắn với đời sống người dân bao đời đang có nguy cơ bị mai một. Do đó, cần có sự quan tâm hơn từ các cơ quan chức năng về việc nâng cao nhận thức của người dân về bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống, xây dựng và phục hồi không gian văn hóa cồng chiêng để bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống một cách bền vững.

Nguồn thông tin được tham khảo từ: baodaklak
Nội dung được biên tập bởi: buonmathuot_.info